مسدود سازی درزهای بتنی سازه‌هایی که در معرض فشار آب قرار دارند از اهمیت فراوانی برخوردار است.
استخرها، مخازن و کانال‌های آب و فاضلاب، سدها، تونل‌ها، سازه‌های زیرسطحی و دیگر سازه‌های بتنی که دارای درز هستند و در معرض آب یا دیگر سیالات قرار دارند باید به شیوه‌ای مطمئن و با استفاده از نوارهای پلیمری واتراستاپ در برابر نشت آب بیمه شوند.
در این مطلب به ماهیت و نحوه اجرای واتراستاپ خواهیم پرداخت.
واتراستاپ چیست؟
آب‌بند یا واتراستاپ (Waterstop)محصولی است که سازه‌های بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد و معمولاً از جنس پی‌وی‌سی ساخته می‌شود.
این محصول در مفاصل و درزهای سازه‌های بتنی قرار گرفته و از نفوذ انواع مایعات و به ویژه آب جلوگیری می‌کند.
جنس واتراستاپ از مواد اولیه مختلفی است و بسته به نیاز و متریال پروژه انتخاب می‌شود اما متداول‌ترین نوع آن از جنس پی‌وی‌سی است.
نحوه‌ی عملکرد واتراستاپ به این شکل است که مسیر جریان و حرکت آب یا مایعات دیگر را طولانی کرده و به این صورت از نفوذ آب جلوگیری می‌کند.
مفصل و محلی که دو بتن مختلف به هم پیوسته‌اند از بیش‌ترین ضعف در برابر نفوذ آب و دیگر مایعات برخوردار است و برای جلوگیری از این امر در تمامی مفاصل بین بتن‌ها از واتراستاپ استفاده می‌شود.
علاوه بر پی‌وی‌سی، از مواد مختلف دیگری نظیر فلز، پلاستیک، آسفالت و مواد هیدروفیلی نیز در ساخت واتراستاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد که هر کدام دارای ویژگی‌های خاصی هستند.
لازم به ذکر است که واتراستاپ تنها قادر است که از نفوذ آب به مفاصل بتن جلوگیری کند و توانایی جلوگیری از نفوذ بخار آب و رطوبت را به درون بتن ندارد و به این منظور باید برای ترک‌های بتن نیز از محصولات واتراستاپ استفاده شود.
نحوه اجرای واتراستاپ
اولین قدم برای اجرای مؤثر واتراستاپ که به آن آب‌بندی نیز میگویند، انتخاب واتراستاپ با کیفیت بوده و گام دوم بعد از انتخاب درست محصول، نصب صحیح آن است.
عدم رعایت نکات فنی در نصب واتراستاپ نیز ممکن است زحمات یک پروژه را بی‌اثر کرده و برای جبران مشکلات به وجود آمده، هزینه‌های بسیار زیادی تحمیل شود.
عملکرد بدون نقص واتراستاپ‌ها تا حد زیادی به دقت و مهارت در نصب آن‌ها بستگی دارد.
تجزیه و تحلیل مفاصلی که قرار است واتراستاپ روی آن‌ها نصب گردد، قبل از شروع کار بسیار ضروری است و شکل و اندازه واتراستاپ باید به دقت انتخاب شود تا کار مورد نظر به بهترین وجه ممکن انجام شود.
یکی از جنبه‌های بسیار مهم در نصب واتراستاپ را می‌توان دقت در ساخت اتصالات دانست زیرا که اگر این اتصالات به طور غیراستاندارد و ناایمن ایجاد شوند، نشت آب مطمئناً رخ خواهد داد و امری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
برای نصب واتراستاپ ساخته شده با مواد پلی وینیل کورید باید یک صفحه فولادی یک‌چهارم اینچی بر روی مشعل لوله‌کش تا دمای 450 درجه فارنهایت گرم شود تا دو لبه برش خورده واتراستاپ روی صفحه مالیده شده و روی هم قرار گیرند و کاملاً خنک شوند.
واتراستاپ‌های لاستیکی را نیز می‌توان با روی هم قرار دادن انتهای واتراستاپ و نگه داشتن آن‌ها، به همراه پیچ و مهره و به صورت سرد به یکدیگر متصل نمود.
واتراستاپ‌های فلزی نیز با جوشکاری به یکدیگر متصل می‌شوند و پس از ریخته‌گری هر دو قسمت بتن، با استفاده از پرکننده درز، سر جای خود باقی می‌مانند، این عمل قادر است تا مواد واتراستاپ را از اثرات نامطلوب جو محافظت کند و انواع مختلفی از این محصولات عالی و پرکاربرد در بازار وجود دارد.
واتراستاپ‌های از جنس پی‌وی‌سی، نئوپرن و لاستیک ترموپلاستیک در قالب بتن قرار می‌گیرند و به گونه‌ای بسته یا محکم می‌شوند تا مواد در حین قرار دادن بتن محکم باشند زیرا که ضروری است تا واتراستاپ در حین بتن‌ریزی هرگز از هم جدا نشود.
بسیار مهم است که واتراستاپ مستقیماً در نقطه میانی اتصال قرار گیرد تا از عملکرد مناسب این محصول به عنوان یک اتصال انبساطی، اطمینان حاصل شود.
واتراستاپ معمولاً با استفاده از سیم‌هایی که به فولاد تقویت‌کننده مجهز است در فواصل 12 اینچ بسته می‌شود تا محل اتصال فلنج هر دو بتن محکم باشد.
واتراستاپ را هرگز نباید به طور کامل در یک طرف از محل قرار داد وگرنه تمام قابلیت خود را برای عمل به عنوان یک ماده انبساطی از دست خواهد داد، همین‌طور نباید اجازه داده شود تا میخ یا هر گونه زباله ساختمانی دیگری واتراستاپ یا هر قسمتی از فلنج نزدیک آن را سوراخ نماید.
هنگام استفاده از واتراستاپ در اتصالات ساختمانی، مواد با انتهای لامپ با استفاده از حلقه‌های سیمی که از لامپ عبور می‌کنند اما از فلنج عبور می‌کنند، محکم کردن فولاد تقویت‌کننده را آسان‌تر می‌کند.
قرار دادن واتراستاپ‌های پی‌وی‌سی و لاستیکی در مزارع معمولاً نیازمند جوشکاری به انتهای اتصالات رول‌ها یا ایجاد تغییرات لازم در صفحه است.
واتراستاپ هرگز نباید صرفاً با چسباندن انتهای آن‌ها به یکدیگر متصل شوند.
واتراستاپ باید با گرما جوش داده شود تا انتهای آن‌ها با یکدیگر ممزوج شوند و با استفاده از آهن‌های اتصال‌دهنده تولید شده توسط سازنده، انتهای آن‌ها را ذوب کرده و سپس به هم چسباند تا خنک شوند و یک قطعه پیوسته را تشکیل دهند.
آزمایش اتصالات شکست خورده معمولاً نشان می‌دهد که دلیل این امر، خرابی‌ها یا دلیل قرارگیری نامناسب مواد بوده است پس نصب واتراستاپ باید زیر نظر افراد خبره انجام شود.
هر زمان که از جوشکاری حرارتی استفاده می‌شود ممکن است ماده در نقاط جوش تحت تأثیر عوامل نامطلوب قرار گیرد و خواص آن با ماده اصلی برابری نکند.
گاهی نیز تغییرات جهت در ساختار سازه رخ می‌دهد و واتراستاپ با آن مطابقت ندارد بنابراین توصیه می‌شود هر زمان که تغییرات عمده در جهت طراحی یک سازه رخ می‌دهد، اتصالات پیش‌ساخته توسط پیمانکاری خبره محکم شوند.
جمع بندی
همان‌طور که اشاره شد استفاده و نصب واتراستاپ برای جلوگیری از نفوذ آب به بتن امری بسیار ضروری است.
نکات مهم زیادی در نصب واتراستاپ وجود دارد که باید کاملاً رعایت شوند تا نتیجه‌ای مطلوب حاصل گردیده و از هزینه‌های بعدی برای جبران خسارت جلوگیری شود.
در این مطلب سعی شد تا مهم‌ترین امور در اجرای واتراستاپ مورد بررسی قرار گیرند که امیدواریم برای شما عزیزان مفید بوده باشد.
