ایمن سازی سازه های ساختمانی با توجه به موقعیت مکانی آن سازه اهمیت می یابد. اگر ساختمان مورد نظر در جای زلزله خیز، نزدیک دریا، مجاور یا در مسیر رودخانه و یا منطقه با احتمال سیل بالا قرار داشته باشد ایمن بودن و مقاوم بودن سازه یا ساختمان در مقابل این پدیده ها اهمیت و جدیت بیشتری خواهد داشت.
علاوه بر مقاوم سازی سازه ای، چیدمان دکوراسیون و تجهیزاتی نظیر پنجره ها، لوستر، قفسه ها و … نیز در ایمن بودن ساختمان نقش اساسی دارند. باور بسیاری از افراد بر این است که فقط اجزای سازه ای ساختمان ها نظیر تیر و ستون و دیوار و سقف بهنگام زلزله و تخریب محل سکونت و کار، می توانند آسیب رسان باشند اما بایستی توجه کرد که فرو افتادن یک کمد، کتابخانه و … نیز میتواند خطرناک و حتی مرگ آور باشد.
شیشه های ساختمانها در صورت وقوع زلزله، بدلیل تغییر شکل قاب آنها، میشکند و همچون گیوتینی بر سر افراد ( چه در داخل و چه در خارج محل) فرو میریزد. ایمن سازی شامل طیف وسیعی از فعالیتهایی است که منجر به ایمن شدن محل میگردد، و این طیف وسیع از ایمن سازی اشیاء و دکوراسیون گرفته تا مقاوم سازی تیر، ستون و پی ها را شامل میشود.
در این قسمت از سایت، سعی میشود بصورت ساده مفهوم ایمن سازی با زبانی ساده برای افراد خانواده بیان شود. مطالب این بخش حالت تخصصی ندارد که برای استفاده از آنها نیاز به علم و دانش خاصی داشته باشد.
انواع سازه های ساختمانی
بطور کلی ساختمانهای موجود در کشور را به سه دسته زیر می توان تقسیم کرد :
دسته اول : ( ساختمان های بدون اسکلت بندی ) این دسته از ساختمان ها دارای سیستم دیوار باربر خشتی و یا آجری است که در برابر زلزله های نسبتا شدید مقاوم نیستند و در هنگام وقوع زلزله، ساکنان آنها به علت ریزش آوار در امان نخواهند بود.
دسته دوم : ( ساختمان های اسکلت فلزی یا بتنی بدون درنظر گرفتن نیروهای افقی ناشی از زلزله ) این قبیل ساختمان ها در صورت اجرای صحیح اسکلت و یکپارچگی سقف ها در برابر زلزله های با بزرگی کم و متوسط تا حدی مقاوم هستند و خسارت های وارد بر این ساختمان ها کمتر باعث آسیب دیدگی ساکنان آنها می شود. البته در این نوع ساختمان ها باید ایمن سازی محیط داخلی ساختمان و یا به عبارتی مبلمان آن به نحوی باشد که در اثر حرکت های ناشی از زلزله، از طرف آنها به ساکنان آسیبی وارد نشود.
دسته سوم : ( ساختمان های ساخته شده با اسکلت فلزی یا بتنی با درنظر گرفتن نیروهای افقی ناشی از زلزله ) این دسته از ساختمان ها در مقابل نیروهای جانبی ناشی از زلزله پیش بینی شده توسط آئین نامه 2800 مقاوم هستند. اصولأ چنین ساختمان هایی در صورتی که به نحو صحیح اجرا شوند به مقاوم سازی نیاز ندارند اما چیدمان مبلمان داخلی این نوع ساختمان ها بایستی به گونه ای باشد که در اثر تکانهای شدید به ساکنان آسیبی نرسانند.
بتن مسلح امن : دیوارهای بتنی تقویت شده یک سیستم ترکیبی هستند بتن مقاومت در برابر نیروهای فشرده سازی و فولاد تقویت کننده مقاومت نیروهای کششی ناشی از زلزله. بتن در اطراف میله ها ریخته می شود و آنها را در محل قرار می دهد. استحکام فولاد در برابر نیروهای کششی و توانایی بتن برای مقاومت در برابر فشردگی یک ترکیب عالی از سه ویژگی مهم مقاومت در برابر زلزله هستند: سختی، مقاومت و انعطاف پذیری. مطالعات در آزمایشگاه های ساخت و ساز نشان می دهند که حتی یک دیوار برشی بتن سبک و ملایم دارای مقاومت بیش از شش برابر یک دیوار قاب است.
روشهای ایمن سازی ساختمان در برابر زلزله
بخش قابل توجهی از ساختمان های کشور مقاومت لازم در برابر زلزله های شدید را ندارند. بطور کلی جهت ایمن سازی این نوع ساختمانها، دو راه حل کلی زیر وجود دارد :
الف) تخریب و بازسازی اصولی و مطابق ضوابط و آئین نامه ها : قطعاً این روش از نظر مدیریت شهری که علاوه بر ایمن سازی بافتهای مسکونی در برابر زلزله، دیگر معیارها از قبیل شهرسازی، اصلاح بافتهای مسکونی، استفاده از مصالح نوین و استاندارد، اصلاح ساختار ترافیک، استفاده بهینه از انرژی و خدمات رسانی استاندارد نیز مهم هستند این روش راه حل اصولی و نهایی جهت حل مشکل است. لیکن همانطور که قبلاً عنوان شد اجرای این روش به طور کامل به چند دهه زمان نیاز دارد و به عبارت دیگر راه حل بلندمدت است ودرکوتاه مدت مشکل را حل نمی نماید.
ب) مقاوم سازی بدون تخریب : اما در خصوص این روش، تاکنون محافل مختلف علمی و اجرایی، نظرات کارشناسی متعددی مطرح نموده اند و حتی روشهایی عملی نیز برای انجام این کار ارائه کرده اند. اما بدلیل عدم صرفه اقتصادی (روش ب)دربافتهای فرسوده تاکنون توفیق جامعی در این روش نیز مشاهده نشده است. حتی در ساختمانهای دولتی که طرح مقاوم سازی بعنوان یک سر فصل اجباری برای مدیران آنها طرح شده است نیز موفقیت قابل توجهی مشاهده نشده است. علت این امر را می توان پر هزینه بودن، گاهی غیر عملی بودن، طولانی بودن زمان اجرا و عدم وجود متخصص کافی عنوان کرد.
بدین ترتیب مشاهده می شود که هیچ یک از روشهای دوگانه فوق مسئله ایمن سازی واحدهای مسکونی در برابر زلزله را در حال حاضر حل نکرده است. ولی در این راستا ایده ایی قابل طرح است که طرح اتاق امن نام دارد.
ایمن سازی ساختمان های قدیمی
طرح اتاق امن
اتاق امن مربوط به ساختمان های قدیمی موجود در بافت های فرسوده است. این ساختمان ها عموماً دارای سیستم دیوار باربر بدون کلاف های قائم و افقی هستند که تخریب آنها در زمان وقوع زمین لرزه های ویرانگر، قطعی است. در این روش بخشی از ساختمان که امکان حضور ساکنان در هنگام وقوع زلزله در آن فراهم است توسط ساخت و نصب یک سازه مقاوم، ایمن سازی می شود. نقش این سازه آن است که در هنگام بروز زلزله و در زمانی که ساختمان شروع به تخریب می کند از ریزش آوار به داخل محدوده امن جلوگیری می نماید و در واقع یک منطقه حفاظتی جهت مراقبت از جان ساکنان ایجاد می کند. منطقی است که یک یا دو اتاق که اعضاء خانواده حضور بیشتری در شبانه روز در آنها دارند به این امر اختصاص داده شود. البته در هنگام وقوع زلزله، معمولاً از زمان شروع لرزش تا تخریب، فرصت حیاتی (چند ثانیه) جهت انتقال ساکنین از نقاط دیگر ساختمان به داخل اتاق امن وجوددارد.
در این طرح یک قاب فلزی در داخل هر طبقه از این نوع ساختمانها پیش بینی شده است تا پس از وقوع زلزله و تخریب ساختمان، آوار بر سر افراد فرو نریزد. استفاده از این قاب ها در ساختمانهای تا سه طبقه پیش بینی شده است و روش کار به این صورت است که این قاب ها در هر طبقه بر روی قاب طبقه زیرین خود قرار می گیرند تا این ساختمانها در زمان زلزله و همچنین پس لرزه ها دارای استحکام لازم جهت پیش گیری از صدمات جانی باشند.
در طرح حاضر هیچگونه تغییری در ساختمان اصلی ایجاد نمی شود و فقط در داخل بخشی از آن یک قاب فلزی باربر قرار می گیرد. نحوه عملکرد این قاب به این صورت است که پس از وقوع زلزله و تخریب ساختمان، آوار بر سر افراد فرو نمی ریزد و بر روی این سازه جای می گیرد و همانطور که قبلا عنوان شد این سازه در برابر پس لرزه های متعارف هم مقاوم است.
مزایای اتاق امن
- در صورت اجرای این طرح از به وقوع پیوستن یک فاجعه انسانی در زمان زلزله جلوگیری می شود و میزان تلفات ناشی از آن تا حد زیادی کاهش می یابد. هزینه اجرای این طرح و ایمن سازی بخشی از یک طبقه از ساختمان بسیار معقول است و در شرایط فعلی کمتر از پانصد هزار تومان تخمین زده می شود. در این طرح از یک سیستم کاملاً پیش ساخته استفاده شده است و کلیه جوش های اصلی در کارخانه و تحت نظارت دقیق انجام می شوند و فقط جوش های دارای درجه دوم اهمیت ، هنگام نصب اجرا می گردند.
- سرعت اجرای این طرح بسیار زیاد است و نصب کامل هر قاب در محل مورد نظر کمتر از یک روز طول می کشد.
- این طرح انعطاف پذیراست. بدین معنی که قابلیت انطباق با ساختمانهای متفاوت رادارد.
- قابلیت مخفی کردن قاب با استفاده از طرحهای متنوع معماری وجود دارد.
ایده‌های در نظر گرفته شده در مورد اتاق امن
در ضمن لازم به توضیح است که در این طرح فرضیات اولیه زیر مد نظر بوده اند :
الف-ابعاد مناسب جهت اتاق امن در پلان حدود 4×3مترمربع است.
ب- بار وارد بر اتاق امن در زمان تخریب ساختمان به ترتیب در صورت قرارگرفتن یک، دو و سه سقف بر روی آن برابر ده، بیست و سی تن خواهد بود. تقریبا تمام ساختمان های موجود در مناطق فرسوده مشمول این قاعده می شوند.
پ- سیستم باربر جانبی در زمان پس لرزه ها، قاب خمشی فولادی است.
ت- کلیه عملیات اجرایی تحت نظارت بسیار دقیق انجام می شوند و کلیه جوش های اصلی مربوط به اتصالات تیر به ستون توسط آزمایش های مافوق صوت و یا پرتو نگاری کنترل می گردند.
آزمایش های انجام شده
تا کنون آزمایش های متعددی برای اجرایی نمودن طرح انجام شده است که شامل آزمایش های بار ثقلی و جانبی بوده است.که نتایج زیر را به همراه داشته است :
- استفاده از سیستم اتاق امن پیشنهاد شده صرفاً در صورت رعایت کلیه نکات فنی، می تواند برای مقاوم سازی بافتهای فرسوده بکار رود.
- در سازه اتاق امن پیشنهاد شده بایستی از سیستم تیر قوی و ستون ضعیف استفاده شود.
- با انجام یک سری تحقیقات بر روی سازه های فلزی، می توان بدون افزایش وزن قابل توجه در فولاد مصرفی، قدرت باربری آنها را به شدت افزایش داد.
- انجام جوشکاری بی مورد در محلهای غیر ضروری، باعث کاهش قدرت باربری سازه می شود. لذا باید صرفاً جوشکاریهای توصیه شده درطرح اجراگردد.
- استفاده از دستک، قدرت باربری جانبی سازه را به مقدار قابل توجهی بالا می برد.
- با انتخاب جزئیات مناسب در اتصالات می توان انعطاف پذیری سازه را افزایش داد.
توصیه هایی در مورد اتاق ایمن
- ستونهای اتاق امن در طبقات مختلف تا حد امکان در امتداد یکدیگر قرار گیرند.
- بر روی اتاق امن دولایه توری دارای میلگرد به قطرچهارمیلیمتر که دارای فاصله چشمه های پنج سانتیمتر است قرار گیرد.درز این توری های ردیف اول و دوم نباید در امتداد هم باشند. فاصله خال جوش های اتصال توری هابه تیرهای سقف برابر بیست سانتیمتر است.
- بر روی توری ها یک لایه فوم ازجنس پلی استایرن قرار داده شود.حداقل ضخامت این فوم برابر دو سانتیمتر است.
- به ساکنین منزل آموزش داده شودکه درهنگام وقوع زلزله درقسمت های میانی اتاق بایستندوازنزدیک شدن به دیواره های اتاق پرهیزنمایند.
- به خانواده ها توصیه می شود در هنگام وقوع زلزله که معمولا”چند ثانیه قبل ازشروع با یک صدای مهیب همراه است باسرعت به داخل اتاق امن بروند و در قسمت میانی اتاق (تا پایان زلزله) درکنار هم بایستند.
- پس از زلزله درصورت امکان اتاق امن را ترک نموده و به فضای باز و دور از ساختمانهای در حال ریزش مستقر شوند.
- ازچیدن وسائل بزرگ وسنگین نظیرکتابخانه وکمددرون اتاق امن اجتناب شود.
- از نصب وسائلی که درهنگام زلزله امکان سقوط آنهاوجود دارد(دراتاق امن) پرهیزشود.
- نصب اتاق امن درشهرهای کوچک و روستاهابدلیل روند کند نوسازی توصیه میشود.
دانلود آخرین ویرایش فایل قیمت های ساخت و ساز :
دانلود فایل کامل اجرت لوله کشی ساختمان
دانلود فایل کامل دستمزد برق کشی ساختمان
دانلود فایل کامل دستمزد نقاشی ساختمان
دانلود فایل هزینه کلیه کارهای ساختمانی
مرکز دانلود فایل های کاربردی خدمات ساختمانی
دانلود فایل دستمزد برق کشی ساختمان
لیست دستمزد تمام خدمات ساختمانی
هزینه ساخت هر متر مربع ساختمان در سال 98