بتن چیست؟
بتن ملاتی بسیار محکم، چسپنده و سفت است که حاصل اختلاط سه ماده اصلیِ آب، سیمان و سنگدانه ( شن و ماسه ) است و در صورت لزوم افزودنی‌هایِ معدنی( سرباره، فوم سلیکا، خاکستر بادی و دیگر مواردِ مشابه) و افزودنی‌های شیمیایی( کند گیر کننده، روان کننده و …) به ترکیب اصلی بتن اضافه می‌شوند.
این ماده جزء پرکاربردترین مواد مصرفی ساختمانی است که بنا به نوع استفاده و کارکرد دارای انواع مختلفی است که مهندسان گروه عمرانی پردیس سازه برای سهولت در فراگیری هر کدام را برای شما در ادامه این متن به طور کاملاً واضح شرح داده‌اند.
معرفی پرکاربردترین بتن‌ها :
- سبک
مشخصات بتن سبک : چگالی این دسته از بتن‌ها کمتر از 1920 کیلوگرم بر متر مربع است سنگدانه‌هایی که در ساختار این بتن موردِ استفاده قرار می‌گیرند می‌تواند از نوع طبیعی مانندِ سنگ پا و پوکه یا مواد فراوری شده همچون پرلایت یا مصنوعی همانندِ رس، باشند، ضریب انتقال حرارت بتن‌های سبک ناچیز است که جزء ویژگی‌های آن است.
- معمولی
مشخصات بتن معمولی : چگالی حداقل 2200 و حداکثر 2500 کیلوگرم بر متر مربع، مقاومت کششی 0/5 الی 1 مگا پاسکال، مقاومت فشاری مابینِ 2 الی 5 مگا پاسکال است و دوام متناسب و بالایی برای استفاده در ساختمان‌ها، سدها و پیاده‌روها دارد.
- سنگین
مشخصات بتن‌های سنگین : چگالی حداقل 3000 و حداکثر 4000 کیلوگرم بر متر مربع، مقاوت فوق‌العاده بالا از مشخصه‌های بارزِ این نوع بتن است به همین دلیل است که برای ساختن نیروگاه‌های اتمی، موردِ استفاده قرار می‌گیرد، سنگدانه‌های درشتی همچون باریت ساختارِ بتن سنگین را تشکیل می‌دهند که عاملِ اصلی دوام و مقاومت آن هستند.
- مسلح
بتن مسلح همان نوع معمولی است که با اجزایی از جنس آهن همچون سیم، میله، مش فولادی و دیگر مواردِ مشابه ترکیب شده است
از آنجایی که بتن در برابر بارهای فشاری و اجزاء آهنی در مقابل بارهای کششی، مقاوم و مستحکم هستند بتن مسلح را بسیار قوی و محکم می‌کنند
به واسطه همین امر است که برای ساخت ساختمان‌های امروزی و سنگین از آن استفاده می‌شود برای ساخت چنین بتنی نهایت دقت و توجه لازم است
چرا که کیفیت بتن مسلح بستگی به استحکام و پیوندِ صحیح و کاملِ بتن با اجزاء آهنی یا فولادی دارد.
- آماده
همانطور که از نامِ این نوع بتن پیدا است از قبل در کارخانه آماده شده و بی‌نقص است یعنی با سفارش آن، بتن آماده از کارخانه با کامیون به محلِ موردی نظر شما منتقل می‌شود.
- شاتکریت
همان بتن معمولی است با این تفائت که طریقه استفاده از بتن شاتکریت به صورت پاششی است یعنی با فشارِ هوا بتن از درون نازل بر روی سطح پاشیده می‌شود.
- پمپاژی
مواد سازنده این بتن بایستی از نوع ریز و کوچک باشد تا پمپاژ آن آسان باشد( هر چه مواد سازنده نظیرِ سنگدانه‌ها ریزتر باشد بهتر و فرایند پمپاژ راحت‌تر است)
چرا که از این بتن برای ساخت ساختمان و بناهای مرتفع ( منتقل کردن بتن برای استفاده در چنین نواحیِ مرتفعی سخت است) استفاده می‌شود.
پس باید ساختار آن طوری باشد که به راحتی بتوان با لوله ماشین‌آلات مخصوص آن را انتقال داد.
- مکیده
آبی که در ساختار بتن مکیده استفاده می‌شود بسیار زیاد است از همین رو پس از استفاده ازبتن یعنی زمانی که بتن درون قالب‌ها ریخته می‌شود با استفاده از مکش آب اضافی بتن کِشیده می‌شود این روش باعث می‌شود بتن مکیده برخلافِ دیگر بتن‌ها که به 28 روز زمان برای سخت شدن نیاز دارند تنها با 10 روز به همان اندازه سخت شود( زیرا اگر آب اضافی از بین نرود بتن خیلی دیرگیر می‌شود یعنی مدت زیادی تا سخت شدن نیاز دارد)
معرفی بتن‌هایی که توسط دستگاه‌های مخصوص برای پروژه و کارهای خاص همراه با نظارت ویژه ساخته می‌شوند :
- هوادار
با اضافه کردنِ هوا توسط دستگاه‌های مخصوص و ویژه درون بتنِ معمولی، بتن هوادار ساخته می‌شود ( جهت محصور شدن هوا از ماده‌های واسط نظیرِ رزین و اسید چرب استفاده می‌شود )
وزنِ هوایِ موجود در این نوع بتن تقریباً 3% الی 6% است دوام بالا در برابر پوسیدگی، سایش و فرسودگی از جمله مزایایِ بتن هوادار است.
- اسفنجی
از این بتن در مکان‌هایی که احتمال رخ دادن آب گرفتگی، سیل و دیگر موارد این چنینی وجود دارد استفاده می‌کنند آن هم به دلیل ساختار اسفنجی مانندِ آن یعنی ساختار آن به شکلی است که 15 الی 20% فضای خالی دارد تا مایعاتی همچون آب بتواند از داخل آن عبور کنند.
- پیش تنیده
برای ساخت بتن پیش تنیده نیاز به دستگاه‌ها و شرایط مخصوص است مواردِ مصرفی این نوع بتن پروژ‌های بسیار عظیم است.
زیرا در ساختار آن از میله‌های آهنی یا فولادی استفاده می‌شود که مقاومت فشاری این نوع بتن را به طور چشمگیری افزایش می‌دهند( میله‌های بکار رفته در این بتن قبل از استفاده در بتن تحت تنش قرار می‌گیرند.
تنش واژه‌ای است که در ساخت مصالح ساختمانی رواج دارد به این معنی که وقتی فشار یا نیرویی بر یک شئ یا جسم وارد می‌شود بینِ نیرو و جسم تنش و کرنش اتفاق می‌افتد.
تنش همان نیروی وارده بر جسمی در واحد سطح است)بتن پیش تنیده مناسبِ استفاده در ساخت سقف‌های دهانه بلند، سازه‌های عظیم، پل‌ها و مواردی از این قبیل است.
- پیش ساخته
بتن پیش ساخته در کارخانه و تحت شرای خاص ساخته می‌شود به همین دلیل است که اختلاط بتن پیش ساخته کاملاً دقیق و عاری از نقص و اشتباه است
همچنین از لحاظ دما و رطوبت نیز شرایط استانداردی دارد ساخت این بتن به این صورت است که شما بایستی مشخصات سازه خود را به کارخانه( سازندگان بتن پیش ساخته) داده آن‌ها نیز با توجه به اندازه‌ها و نوع بکارگیری بتن، بتن پیش ساخته را تولید و به محلِ مودِ نظر شما منتقل می‌کنند.
- رزینی یا پلیمری
در ساختار این بتن بجای استفاده از سیمان، پلیمر را جایگزین می‌کنند که خود دارای سه نوعِ پلیمری، تزریقی و لاتکس( اصلاح شده) است،
وزن کم، دوام در برابر هر نوع شرایط آب و هوایی و قابلیت طرح نقوش و معماری‌های خاص بر روی آن از مهمترین ویژگی‌های بتن رزینی است.
- مقاومت بالا
علاوه بر ترکیبات سازنده اصلی این نوع یعنی سیمان، آب و سنگدانه موادی همچون حباب ساز، روان کننده و افزدونی‌ها( خاکستر بادی، سیلیکا فوم و …) نیز وجود دارند
مهمترین ویژگی بتن با مقاومت بالا مقاومت و دوام در برابر حریق و استحکامفوق‌العاده است آن هم به دلیل مقاومت فشاری بالا است( 40 الی 60 مگا پاسکال مقاومت دارد).
بررسی دیگر انواع بتن‌ها :
الیافی
از بتن الیافی در ساختمان سازی به منظور جلوگیری از ترک خوردگی استفاده می‌شود
همچنین برای فرش کردن کف پروژه‌های صنعتی، پیاده‌روها، فرودگاه‌ها و دیگر مکان‌های این چنینی بکار برده می‌شود دلیل نام گذاری این نوع بتن استفاده از الیاف فولادی، شیشه، پوسته نارگیل(الیاف‌های طبیعی) پلیمر و دیگر الیاف‌های این چنینی در ساختار این بتن است منعطف و کشسانی بودن بتن الیافی از مشخصه‌های اصلی آن است.
روان یا خود متراکم
از آنجایی که پس از استفاده از این بتن برای متراکم شدن آن دیگر نیازی به ویبراتور و روش‌های سنتی نیست به آن خود متراکم می‌گویند.
آسفالتی
یکی از ترکیب‌های اصلی موجود در سنگدانه این نوع بتن آسفات است استفاده در راه‌سازی از عمده موارد مصرفی بتن آسفالتی است این بتن پس از استفاده به طور میانگین به یک ساعت زمان برای سفت و سخت شدن نیاز دارد.
زودگیر
این بتن همانطور که از نامش پیدا است پس از مصرف به سرعت خشک می‌شود از همین رو برای پروژه و کارهایی که سرعت اجرای بتن مهم است( مانندِ ترمیم جاده‌ها یا کارهایی در معرض یا درونِ آب قرار دارند)از بتن زودگیر استفاده می‌شود.
شیشه‌ای
سنگدانه موردِ استفاده در بتن شیشه‌ای، شیشه‌های بازیافتی است، شکل ظاهریِ آن در مقایسه با دیگر بتن‌ها زیباتر است همچنین در بابر حرارت عایقِ خوبی است.
غلطکی
سیمان بکار بره شده در ساختار بتن غلطکی نسبت به دیگر بتن‌ها بسیار کمتر استخوب است بدانید که بتن غلطکی از خانواده بتن مِگر است ( مگر برای تمیزی سطوح موردِ استفاده قرار می‌گیرد ).
آهکی
از بتن آهکی برای فرش کردن کف سازه‌ها و طاق‌ها استفاده می‌شود ماده چسپنده بکار برده شده در این بتن آهک است این در حالی است که ماده چسپنده اصلی دیگر بتن‌ها همان سیمان است.
استامپی
بتن استامپی همان بتن معمولی با شکل و شمایلی زیبا و شکیل‌تر به این صورت که قبل از خشک شدن بتن معمولی، قالب‌هایی با اشکال مختلف و زیبا را بر روی بتن معمولی می‌گذارند بدین شکل بتن ظاهری متفاوت پیدا می‌کند که استامپ نام دارد.
